Thúc đẩy kinh tế tuần hoàn trong ngành Giấy: Hài hòa mối quan hệ giữa phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường

Nhằm đánh giá tiềm năng cơ hội, thách thức, thúc đẩy hơn nữa việc áp dụng mô hình kinh tế tuần hoàn vào ngành Giấy tại Việt Nam, mới đây, Hiệp hội Giấy và Bột giấy Việt Nam phối hợp với các đơn vị liên quan tổ chức Hội thảo Kinh tế tuần hoàn trong ngành Giấy.

Sản phẩm từ giấy tái chế (Ảnh: Vinapaco.com.vn)

Sự kiện là diễn đàn để các nhà quản lý, các chuyên gia đầu ngành, các doanh nghiệp cùng nhau trao đổi, chia sẻ những kinh nghiệm và giải pháp nhằm thúc đẩy sự phát triển của kinh tế tuần hoàn trong ngành Giấy – ngành công nghiệp đóng vai trò quan trọng đối với sự phát triển kinh tế xã hội nhưng đồng thời cũng đòi hỏi sự chuyển đổi mạnh mẽ để thích ứng với yêu cầu phát triển bền vững.

Ông Nguyễn Trung Thắng – Phó Viện trưởng Viện Chiến lược, Chính sách tài nguyên và môi trường – Bộ Tài nguyên và Môi trường (Ảnh: TCCT)

 Phát biểu tại Hội thảo, ông Nguyễn Trung Thắng – Phó Viện trưởng Viện Chiến lược, Chính sách tài nguyên và môi trường – Bộ Tài nguyên và Môi trường cho biết, kinh tế tuần hoàn được coi là một giải pháp “xanh” nhằm xây dựng nền kinh tế bền vững, tập trung vào việc sử dụng hiệu quả tài nguyên, tái chế chất thải, vừa bảo vệ môi trường vừa mang lại lợi ích kinh tế. Ngành Giấy là một trong những ngành có tiềm năng lớn trong việc áp dụng kinh tế tuần hoàn. Giấy là một sản phẩm có thể tái chế nhiều lần, và việc xây dựng hệ thống thu gom, tái chế giấy hiệu quả có thể giúp giảm đáng kể lượng rác thải chôn lấp cũng như giảm nhu cầu khai thác nguyên liệu thô

Cũng theo ông Nguyễn Trung Thắng, phát triển kinh tế tuần hoàn không chỉ dừng lại ở việc tái sử dụng chất thải, coi chất thải là tài nguyên, mà còn là sự kết nối giữa các hoạt động kinh tế, tạo ra các vòng tuần hoàn trong nền kinh tế. Đây được xem là giải pháp trọng tâm để đổi mới mô hình tăng trưởng, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, đảm bảo sản xuất và tiêu dùng bền vững, và giải quyết hài hòa mối quan hệ giữa phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường.

Tại Điều 142 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 quy định: “Kinh tế tuần hoàn là mô hình kinh tế trong đó các hoạt động thiết kế, sản xuất, tiêu dùng và dịch vụ nhằm giảm khai thác nguyên liệu, vật liệu, kéo dài vòng đời sản phẩm, hạn chế chất thải phát sinh và giảm thiểu tác động xấu đến môi trường”. Luật Bảo vệ môi trường 2020 cũng đã giao trách nhiệm cho các Bộ, cơ quan ngang bộ, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, cộng đồng doanh nghiệp trong việc thực hiện Kinh tế tuần hoàn. Ngoài ra, Nghị định 08/2022/NĐ-CP cũng đã có hướng dẫn chi tiết về tiêu chí, biện pháp, trách nhiệm và lộ trình, các cơ chế khuyến khích thực hiện KTTH. Kinh tế tuần hoàn được lồng ghép vào nhiều nội dung như: phân loại chất thải tại nguồn, thu phí chất thải dựa trên khối lượng; tái chế, tái sử dụng chất thải; trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất; các công cụ, chính sách kinh tế như thuế tài nguyên, phí bảo vệ môi trường; phát triển công nghiệp môi trường, dịch vụ môi trường… với mục tiêu thúc đẩy việc thu hồi, tái chế và giảm thiểu lượng chất thải.

Ông Nguyễn Thượng Hiền, Phó Vụ trưởng Vụ Môi trường, Bộ Tài nguyên và Môi trường (Ảnh: TCCT)

 Chia sẻ tại Hội thảo, ông Nguyễn Thượng Hiền, Phó Vụ trưởng Vụ Môi trường, Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) cho biết, trong bối cảnh kinh tế thế giới đang có những thay đổi mạnh mẽ, với áp lực ngày càng tăng về phát triển bền vững, giảm thiểu phát thải và bảo vệ môi trường, việc xây dựng và áp dụng mô hình kinh tế tuần hoàn là xu hướng tất yếu để các ngành công nghiệp, trong đó có ngành giấy, chuyển đổi mô hình sản xuất theo hướng bền vững hơn. Với khả năng tái chế cao, ngành Giấy đóng vai trò tiên phong trong việc thực hiện những thay đổi cần thiết, giúp giảm thiểu tiêu hao tài nguyên, giảm phát thải và bảo vệ môi trường sống.

Theo ông Nguyễn Thượng Hiền, ngành Giấy cần nắm bắt những cơ hội này để tăng cường áp dụng mô hình sản xuất bền vững, từ khâu nguyên liệu đến khâu xử lý chất thải, nhằm nâng cao giá trị kinh tế cũng như giảm thiểu tác động đến môi trường.

“Nhằm cung cấp hướng dẫn chi tiết hơn cho việc triển khai các quy định của Luật Bảo vệ Môi trường 2020, Bộ TN&MT đang tích cực hoàn thiện và sửa đổi các quy định trong Nghị định 08/2022/NĐ-CP. Theo đó, các sửa đổi và bổ sung này nhằm mục tiêu không chỉ tạo ra khung pháp lý đồng bộ mà còn tạo điều kiện thuận lợi để các doanh nghiệp và địa phương triển khai KTTH, quản lý chất thải hiệu quả hơn, cũng như tăng cường vai trò của cơ chế EPR trong việc giảm thiểu ô nhiễm và bảo vệ tài nguyên” – ông Nguyễn Thượng Hiền nhấn mạnh.

Ông Đặng Văn Sơn – Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Giấy và Bột giấy Việt Nam (Ảnh: TCCT)

 Cũng tại Hội thảo, ông Đặng Văn Sơn – Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Giấy và Bột giấy Việt Nam (VPPA) trình bày về hiện trạng kinh tế tuần hoàn trong ngành giấy tại các nước trên thế giới và Việt Nam.

Đồng thời đề xuất các nội dung thúc đẩy kinh tế tuần hoàn trong ngành Giấy, bao gồm: Xây dựng khung pháp lý chắc chắn giúp doanh nghiệp hiểu rõ quyền hạn và nghĩa vụ trong phát triển kinh tế, ban hành hướng dẫn cụ thể về thuế VAT và tiêu chí tín dụng xanh để thúc đẩy thu gom và tái chế nguyên liệu; Có giải pháp hiệu quả về quản lý hóa đơn điện tử để giảm rủi ro pháp lý cho doanh nghiệp; Giảm tỷ lệ ký quỹ và cho phép tăng khối lượng nhập khẩu nguyên liệu tái chế; Cho phép xử lý chất thải rắn thông thường tại nhà máy với các điều kiện đảm bảo môi trường; Cho phép nhập khẩu nguyên liệu tái chế OCC và SOP như nguyên liệu thứ cấp; Hướng dẫn cụ thể quy trình chuyển đổi tro xỉ thành vật liệu san lấp và xây dựng; Chính phủ cần có chính sách khuyến khích doanh nghiệp trong thu gom và phân loại giấy tái chế như nguyên liệu thứ cấp.

Ngoài ra, ông Đặng Văn Sơn cũng chỉ ra nhiều thách thức gây khó khăn cho các doanh nghiệp ngành Giấy như các quy định pháp luật hiện tại chưa đầy đủ, thống nhất và đồng bộ, chưa có hướng dẫn chi tiết về thực hiện KTTH trong Ngành, cũng như chưa có chính sách phù hợp cho thu gom và phân loại giấy tái sử dụng, làm khó khăn cho đầu tư và thu gom trong nước …

Nhiều mô hình, giải pháp hiệu quả trong vận dụng Kinh tế tuần hoàn trong ngành Giấy cũng đã được chia sẻ tại Hội thảo như: Những kinh nghiệm thực tiễn từ Chu trình tuần hoàn phát triển xanh, bền vững tại Nhà máy giấy; Việc Tối ưu hóa việc tuần hoàn, sử dụng chất thải rắn và xử lý khí thải trong ngành Giấy cho phát điện lò hơi; Kiểm kê khí nhà kính, tích hợp ESG và kinh tế tuần hoàn tại nhà máy sản xuất giấy tissue Giải pháp sấy bùn và tái chế nước thải trong sản xuất giấy theo mô hình kinh tế tuần hoàn; Kinh tế tuần hoàn trong ngành giấy tại Châu Âu; Kinh nghiệm từ Nhật Bản trong thu hồi tái chế giấy… Qua đây, ngành Giấy khẳng định cam kết mạnh mẽ trong việc chung tay bảo vệ môi trường, hướng tới một nền kinh tế xanh, bền vững.

Nguồn: moit.gov.vn